Jan Nicolaas Col) Spronken wordt op zaterdag 25 januari 1890 in Beek-Neerbeek geboren als zoon van Jan Hendrik Spronken ( * Beek: 21-07-1857 – † Beek-Neerbeek: 23-12-1915 en Elisabeth Gerits ( * Beek: 21-01-1890 – † Beek: 09-04-1936 ). Jan Hendrik Spronken en Elisabeth Gerits trouwen in Beek op 24 mei 1880.
Bertha Elisabeth Hertz ziet op maandag 30 maart 1903 in het Duitse Erkelenz het levenslicht als dochter van Herman Hertz ( * Beek: 28-07-1870 – † ‘s-Gravenhage: 04-11-1933 ) en Josefina Liffmann ( * Beckrath (D): 12-04-1876 – † Auschwitz (Polen): 26-02-1943.
De sigarenmaker Col Spronken koopt in 1919 met zijn broers Hub en Leon een weiland van de familie Lemmens-Lacroix aan de Prins Mauritslaan. Omdat in Beek in die tijd de sigarenindustrie floreert, proberen beide broers ook te participeren in deze industrie en bouwen er een sigarenfabriek met een drogerij. In cafés en winkels in Limburg worden de sigaren aan de man gebracht en omdat de zaken goed gaan, wordt tien jaar later de fabriek al vergroot.
Als de Belgisch koningin Astrid op 29 augustus 1935 in het Zwitserse Küssnacht door een noodlottig auto-ongeval overlijdt, vragen de broers Spronken bij de handelsrechtbank in Brussel toestemming om het merk ‘Koningin Astrid Sigaren’ te mogen voeren. Vanaf de productie in 1936 worden tienduizenden ‘Astrid-sigaren’ verkocht. Dan komt er door de Tweede Wereldoorlog stagnatie in de aanvoer van tabak en slinkt de productie. Na die oorlog bloeit de sector weer op en in de boeken is te lezen dat in 1958 maar liefst 813.000 sigaren worden gemaakt, vooral ‘Koningin Astrid’.
De moderne tijd en het roken van sigaretten door de bevrijders zorgen ervoor dat de sigaar terrein verliest. De gebroeders Spronken gaan met de tijd mee en stappen over naar de verkoop van sigarettenautomaten tot 1961 als de familie Spronken stopt met productie van sigaren. De familie Spronken schenkt het archief en de materialen van de sigarenfabriek aan het Heemkundemuseum Beek, die, als er een passende locatie wordt gevonden, deze collectie zal tentoonstellen. Op de plek van de sigarenfabriek Spronken staat tegenwoordig de Spronkenstate. Jan Nicolaas Spronken en Bertha Hertz waren de ouders van Arthur Spronken de beeldhouwer.De Joodse Bertha Hertz wordt met mevrouw Mennens-Wolf en haar twee kinderen op zondag 2 augustus 1942 om half zeven ‘s ochtends door de Duitse bezetters opgepakt en per auto naar Maastricht overgebracht. De twee kinderen mogen al tegen de middag weer huiswaarts en Bertha Spronken-Hertz mag op maandag 3 augustus 1942 rond drie uur weer per auto naar Beek omdat zij aan een zenuwziekte lijdt. Na een verblijf van acht dagen in Amersfoort mag ook mevrouw Mennens weer naar haar woonplaats. Zij overleven beiden de oorlog.
Bidprentje Hertz, Bertha Elisabeth
GRAFMONUMENT: SPRONKEN, Joannes Nicolaas en HERTZ, Bertha Elizabeth ( M-023 )
BRONNEN:
- genealogieonline.nl stamboom Willems-Hoogeloon-Best
- Dames Mennens-Wolf en Bertha Spronken-Hertz uit “Een mensenleven geleden”- Paul Mennens Deel 24 serie: “Wat Baek ós bud”.